Gluteni është një proteinë, e cila gjendet në 3 drithëra:
1. grurë
2. elb
3. thekër

Mbajtja e një diete pa gluten, deri tani, është e vetmja mënyrë për të trajtuar intolerancën ndaj glutenit apo sëmundjen e çeliakisë.
Kujdes! Tërshëra e tregtuar, ka rezultuar të ketë përmbajtje gluteni, ndërsa tërshëra e pastër nuk ka gluten.

Njihen më shumë se 300 simptoma për personat që kanë intolerancë ndaj glutenit apo për të prekurit me sëmundjen e celiakisë.
Madje, ju edhe mund të mos keni asnjërën prej simptomave dhe përsëri të jeni të prekur prej saj.
Njerëzit preken në mënyra të ndryshme nga kjo intolerancë apo sëmundje. Shenjat më të zakonshme shfaqen në sistemin tretës, duke shkaktuar diarre dhe dhimbje barku. Por shenjat mund të shfaqen edhe në pjesë të tjera të trupit. Për shembull, tek fëmijët irritimi është një ndër shenjat më të zakonshme.

Për të diagnostikuar sëmundjen e çelikaisë mjekët zakonisht kërkojnë analiza të gjakut për të matur nivelin e këtyre antitrupave sim ë poshtë:
- Imunoglobulina A (IgA)
- anti-ind transglutaminasa (tTGA)
- IgA anti-endomisium antitrupa (AEA)

Është shumë e rëndëshime të kini parasysh se përpara se të kryhen këto teste, duhet përdorur një dietë normale me ushqime që përmbajnë gluten si psh ; buka e bardhë, makaronat. Në qoftë se ndërpritet kjo dietë normale përpara se të bëhen testimet, rezultatet mund të jenë negative për këtë sëmundje, kur ajo në fakt është prezente.
Në qoftë se testet dhe shenjat sugjerojnë për praninë e kësaj sëmundjeje doktori mund të marrë material për biopsi në zorrë të hollë. Ketë, doktori e realizon me anë te endoskopisë (gastro-duodeno-skopia) ku merret materiali dhe vlerësohet në laborator me ngjyrime të veçanta për të parë dëmtime të vileve.

Deri tani, i vetmi trajtim për sëmundjen e çeliakisë është ndjekja e një diete pa gluten. Kur një pacient diagnostikohet me këtë sëmundje, doktori, si rregull duhet ta orientojë pacientin drejt një dietologu të certifikuar për t’u informuar mbi produktet e duhura dhe të nevojshme sigurisht pa përmbajtje gluteni.

Të gjitha frutat
Të gjitha perimet
Mishi
Peshku
Produktet e qumështit
Amaranth, Arrowroot, Cassava, Tapioca (lloje zhardhokësh që janë të rralla në Shqipëri)
Buckwheat(kokrrat e një bime si hithra)
misër
bishtajoret (barbunja, bathë, bizele)
fije liri fara
meli Arra
Patate Soja

Gruri, ku përfshihen, niseshte gruri, krunde gruri, embrion gruri, grurë i plasaritur, proteine të hidrolizuara gruri
Elb
Thekër
Triticale (përzierje midis thekrës dhe elbit)
Produkte të tjera gruri
niseshte
Gruri i bardhë
Ushqime të përpunuar që përmbajnë grurë, thekre, elb
Koncentrate që përdoren për gatim kryesisht të supave
Orizi kaf
Të gjitha llojet e patatinave
ëmbëlsirat
sallami, salsiçe, hot dog
vaferat
Salce me lëng mishi
Peshk i imituar
Biskota me drithëra
Oriz i përzier
Gjel deti
suprat
Salce soje
Perime me salcë

Sipas organizatës “Beyond Celiac”, nëse, pa dashje, konsumoni gluten, kur ndodh diçka e tillë? Sipas organizatës “Beyond Celiac”, rekomandohet që të:

• Pini sa më shumë ujë;
• Pini sa më shumë ujë të zier me xhenxhefil ose lëng kockash;
• Pini sa më shumë ujë të arrës së kokosit;
• Pushoni duke u shtrirë ose po mundët, flini sa më shumë gjumë;
• Konsumoni ushqime, të cilat janë lehtësisht të tretshme, preferencialisht ushqime të lëngshme. Më pas, gradualisht, filloni të konsumoni ushqime si banane, oriz, vezë të zier apo pure patatesh;
• Shmangni sa më shumë të mundeni karbohidratet apo produktet e qumështit;
• Përpiqeni, që çdo ditë, në mënyrë graduale të bëni ushtrime fizike.

Ju mund të gjeni një gamë të gjerë produktesh pa gluten në disa markete dhe supermarkete të ndryshme si Conad Albania, SPAR Albania, Rosman & Lala, Baronesha, Supermarketi BioJu Big Market. Shumë prej këtyre produkteve pa gluten, janë produkte të certifikuara. Nëse dini dyqane të tjera, që orfrojne produkte pa gluten, mirëpresim sugjerimet tuaja.

Është shumë e rëndësishme të mos ngatërrojmë intolerancën ushqimore me alergjinë, të cilat janë shumë të ndryshme nga njëra-tjetra.

Intoleranca ushqimore, e cila ndryshe njihet si hipersensibiliteti ushqimor, NUK shkakton një reaksion të sistemit imunitar, por ka të bëjë me mungesën e një enzime, e cila është përgjegjëse për përpunimin e një përbërësi ushqimor. Pra trupi ynë e ka të pamundur të tresë apo të asimilojë disa përbërës të ushqimit.

Ndryshe nga alergjia, intoleranca ushqimore nuk shkakton një reagim të menjëhershëm. Simptoma të ndryshme të intolerancës mund të shfaqen disa orë pas konsumimit të një ushqimi ose edhe pas disa ditësh. Këto simptoma zakonisht përfshijnë:

• vështirësi në tretje
• dhimbje koke/migrenë
• të vjella
• mungesë përqendrimi etj

Alergjia ushqimore është një reaksion i sistemit tonë imunitar ndaj një ushqimi që konsumojmë. Ndryshe nga intoleranca ushqimore, alergjia ushqimore shkakton një reagim të menjëhershëm.

Në Shqipëri, ka disa klinika që mundësojnë kryerjen e testimit të intolerancës ushqimore.

Vetëm me një test të vetëm, me një marrje të thjeshtë gjaku, ju mund të merrni informacion mbi intolerancën që mund të keni ndaj më shumë se 100 lloje ushqimesh. Ushqimet ndahen në kategori si:

• drithëra që përmbajnë gluten;
• drithëra pa gluten dhe;
• grupe ushqimesh si mish, qumësht dhe vezë, fruta, barëra dhe erëza, arra dhe farëra, perime, bishtajore, sallatra, kërpudha, peshk dhe produkte deti dhe;
• ushqime të tjera të tilla si maja, mjaltë, kafe dhe çaji i zi.